Gzymsy elewacyjne to jedne z najstarszych i najpiękniejszych elementów architektonicznych, których pochodzenie sięga starożytności. W ciągu wieków, ich funkcja i forma ewoluowały, a dziś stanowią ważny element w projektowaniu fasad. W niniejszym artykule przedstawimy historię, rodzaje i zastosowanie gzymsów elewacyjnych.
Historia gzymsów elewacyjnych
Gzymsy elewacyjne po raz pierwszy pojawiły się w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie były stosowane na kolumnach, ścianach i łukach, aby zapewnić ochronę przed warunkami atmosferycznymi oraz zdobić budowle. W renesansie, gzymsy zyskały na popularności, gdy architekci zaczęli projektować fasady z rozbudowanymi, dekoracyjnymi elementami. W późniejszych wiekach, wraz z rozwojem architektury klasycystycznej i barokowej, gzymsy stały się coraz bardziej wyrafinowane i bogato zdobione.
W XIX wieku, wraz z pojawieniem się stylu neogotyckiego, gzymsy zaczęły być stosowane także na budynkach o innych stylach architektonicznych, takich jak renesansowy czy klasycystyczny. Dziś, gzymsy elewacyjne nadal są bardzo popularnym elementem dekoracyjnym na budynkach, zarówno historycznych, jak i nowoczesnych.
Rodzaje gzymsów elewacyjnych
Gzymsy elewacyjne można podzielić na kilka rodzajów, zależnie od ich funkcji i formy. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:
Gzyms koronujący – umieszczony na szczycie budynku, stanowi zakończenie elewacji, zapewniając ochronę przed deszczem i śniegiem. Może przyjmować formę prostą, falistą, łukową lub bogato dekorowaną.
Gzyms wieńczący – umieszczony na gzymsie koronującym, stanowi zakończenie attyki lub naczółka dachu. Najczęściej przyjmuje formę prostej listwy lub małej balustrady.
Gzyms podokienny – umieszczony poniżej okien, służy do ochrony muru przed wodą i zapewnia dekoracyjne zakończenie elewacji. Może przyjmować różne formy, od prostej listwy po bogato zdobiony element architektoniczny.
Gzyms cokołowy – umieszczony u podstawy elewacji, służy do ochrony muru przed wilgą oraz zapewnia dekoracyjne zakończenie budynku. Najczęściej przyjmuje formę prostej listwy lub małej balustrady.
Gzyms ozdobny – umieszczony na elewacji w celu dodania jej charakteru i stylu. Może przyjmować różne formy, od prostych linii po skomplikowane, rzeźbione dekoracje.
Zastosowanie gzymsów elewacyjnych
Gzymsy elewacyjne mają wiele zastosowań. Oprócz funkcji dekoracyjnej, pełnią także rolę ochronną, zapobiegając wnikaniu wilgoci do środka budynku. Ponadto, gzymsy koronujące i wieńczące chronią dach i attykę przed deszczem i śniegiem.
W architekturze nowoczesnej, gzymsy elewacyjne są często stosowane w celu nadania budynkom charakteru i stylu, zwłaszcza gdy projektowane są w stylu klasycznym lub historycznym. Mogą być również stosowane w projektach nowoczesnych, aby nadawać elewacjom oryginalny wygląd.
Gzymsy elewacyjne są dostępne w różnych materiałach, w tym w kamieniu, betonie, drewnie i metalu. Wybór materiału zależy od preferencji architekta oraz rodzaju budynku, dla którego projektowany jest gzyms.
Podsumowanie
Gzymsy elewacyjne są nie tylko pięknym elementem dekoracyjnym, ale także pełnią ważną rolę ochronną, chroniąc budynki przed wilgocią i innymi czynnikami atmosferycznymi. Ich historia sięga starożytności, a dziś stanowią ważny element w projektowaniu fasad budynków.
W zależności od ich funkcji i formy, gzymsy elewacyjne można podzielić na kilka rodzajów, takich jak gzyms koronujący, wieńczący, podokienny, cokołowy i ozdobny.
Wybór odpowiedniego gzymsu elewacyjnego zależy od stylu architektonicznego budynku oraz preferencji projektanta. Bez wątpienia jednak, gzymsy elewacyjne są jednym z najpiękniejszych i najważniejszych elementów w projektowaniu fasad budynków.
